Artykuł
Opracowanie ekofizjograficzne to dokumentacja sporządzana na potrzeby planu ogólnego gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa, charakteryzująca poszczególne elementy przyrodnicze na obszarze objętym planem i ich wzajemne powiązania.
Prace nad ekofizjografią można podzielić na kilka etapów: diagnozę, ocenę, prognozę i wskazania. Diagnoza zawiera rozpoznanie i charakterystykę środowiska przyrodniczego, w tym prawnych form ochrony przyrody, bierze się też tu pod uwagę źródła antropogenicznych oddziaływań na środowisko, oraz wskazuje skutki zmian w środowisku. Ocena służy ustaleniu przyrodniczej wartości terenu dla konkretnych form oraz sposobów zagospodarowania i użytkowania. Wskazuje miejsca konfliktów i zagrożeń oraz tereny wymagające ochrony. W prognozie określa się skutki zmian w środowisku przyrodniczym, które wystąpią pod wpływem istniejącego zagospodarowania i użytkowania. Wskazania mają natomiast postać syntetycznej mapy, na której zaznacza się przydatność terenów do pełnienia określonych funkcji, czy to użytkowych jak np. funkcja mieszkaniowa, przemysłowa, sportowo-rekreacyjna, rolnicza, leśna itp., czy też ochronnych, jak np. wskazuje się tereny predysponowane do pełnienia funkcji przyrodniczych. Wskazania w ekofizjografii powinny także zawierać informacje na temat możliwości minimalizacji zagrożeń środowiska.
Ekofizjografie wykonywane są na podstawie: kompleksowych badań i pomiarów terenowych, materiałów kartograficznych, planistycznych, inwentaryzacyjnych i studialnych dotyczących problematyki środowiska przyrodniczego i jego poszczególnych komponentów. W szczególności wykorzystuje się: dokumentacje hydrogeologiczne i geologiczno-inżynierskie, inwentaryzacje złóż kopalin, mapy glebowo-rolnicze, plany urządzania lasów, plany ochrony rezerwatów przyrody, parków narodowych i krajobrazowych, plany zadań ochronnych obszarów Natura 2000, inwentaryzacje przyrodnicze, statuty uzdrowisk oraz rejestry zabytków, ewidencje dóbr kultury i inne materiały dokumentujące obiekty kulturowe i stanowiska archeologiczne a także dokumenty planistyczne opracowywane na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. — Prawo wodne. W toku prac pomocne są również dane Państwowego Monitoringu Środowiska oraz dane statystyczne.
W ostatnich latach sporządzono dwa opracowania ekofizjograficzne dla potrzeb planowania przestrzennego w województwie świętokrzyskim. Pierwsze z nich wykonano dla potrzeb Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego w 2005 r. Kolejne opracowano w 2017 r. do zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Świętokrzyskiego, dotyczącej opracowania „Planu Zagospodarowania Przestrzennego Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Ośrodka Wojewódzkiego”. Niniejszy dokument jest już trzecim opracowaniem ekofizjograficznym sporządzonym na potrzeby Planu województwa, do opracowania którego przystąpiono na podstawie Uchwały Nr LVI/685/23 z dnia 30 stycznia 2023 r. Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego w sprawie przystąpienia do sporządzenia Planu zagospodarowania przestrzennego województwa świętokrzyskiego.
